-
Doelgroep
- Verpleegkundigen / verzorgenden
- Huishoudelijk assistenten
- Paramedisch personeel
- Specialisten ouderengeneeskunde
- Alle medewerkers die zorghandelingen uitvoeren
- Behandelend arts
-
Locatie
- Verpleeghuis
- Verzorgingshuizen
- Woonzorgcentra
- Kleinschalige woonvormen
- Thuiszorg
- Gehandicaptenzorg
-
Benodigde materialen
Voor eisen materialen zie protocol benodigde materialen
- /
- Protocollen /
- Hoe te handelen bij infecties
Hoe te handelen bij infecties
- Laatste update: 01 mei 2023
- Bekijk updategeschiedenis
-
Doel
Het nemen van gerichte isolatiemaatregelen bij cliënten met infecties of (multi-)resistente bacteriën, om verspreiding van de te voorkomen.
-
Waarom
Basishygiëne maatregelen moeten bij alle cliënten genomen worden.
Bij cliënten met een infectie of een multiresistente bacterie zijn meestal aanvullende beschermende maatregelen nodig. Deze extra beschermende maatregelen zijn erop gericht om verspreiding van ziekmakende of resistente naar andere cliënten of medewerkers te voorkomen. De maatregelen die genomen moeten worden zijn gericht op de verspreidingswegen van het micro-organisme.
De voorgeschreven maatregelen zijn zo beperkt mogelijk gehouden, maar strikt noodzakelijk.
-
Wanneer
In de tabel zijn de indicaties voor isolatie opgenomen.Per infectieziekte of micro-organisme is aangegeven welk protocol van toepassing is en hoe lang de maatregelen genomen moeten worden. De isolatiemaatregelen moeten worden genomen bij verdenking op, of bewezen infectieziekten.In de tabel is aangegeven bij welke infectieziekten extra aandacht nodig is voor zwangeren.
-
In onderstaand schema zijn infectieziekten opgenomen die voor kunnen voorkomen in het verpleeghuis, woonzorgcentrum, verzorgingshuis of thuiszorg. Zeer zeldzame infectieziekten zijn niet vermeld. Bij infectieziekten die niet in het schema staan, overlegt de specialist ouderengeneeskunde / behandelend arts met een arts-microbioloog of deskundige infectiepreventie.
In het document Zwangerschap en Infectieziekten kunt u de tabel met extra informatie voor zwangeren vinden.
Toelichting
In het schema is per infectieziekte aangegeven:
(1e kolom) in welke lichaamsvloeistof(fen) het micro-organisme aanwezig is;
(2e kolom) welk protocol gevolgd moet worden (met een directe link naar het protocol);
(3e kolom) hoe lang de maatregelen genomen moeten worden;
(4e kolom) aandachtspunten zoals mogelijke risico´s voor zwangere medewerksters en meldingsplichtige infectieziekten.
Voor zwangeren is er een apart document te raadplegen: zie daarvoor : Zwangerschap en infectieziekten -
Tabel infectieziekten
Ziekte / Micro organisme Lichaamsvloeistof / Bron Protocol Duur v.d. maatregelen en aandachtspunten Abces, open afvloed Pus Contactisolatie Tot stop pus drainage Acinetobacter, multiresistent Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond Contactisolatie bij Acinetobacter en (KPC) Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken en duur isolatie. AIDS (HIV-drager) Bloed Basishygiëne N.v.t. Braken + diarree Braaksel, feces Contactisolatie bij diarree Tot einde braken en diarree. Braken + diarree
uitbraaksituatieBraaksel, feces Maatregelen bij meerdere gevallen van buikgriep Meldingsplichtig Vuistregel: Meldingsplichtig bij meer dan 1/5 van de unit of afdeling per week. Of meer dan 1/10 van de locatie of instelling per week.
Duur van de maatregelen in overleg met deskundige infectiepreventie, arts-microbioloog of
"BRMO" (Bijzonder Resistente micro-organismen) Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond Contactisolatie bij (o.a. ESBL) Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken en duur isolatie. Clostridium difficile of Clostridioides difficile Feces Contactisolatie bij Clostridioides difficile Tot einde diarree (tenminste 48 uur normale ontlasting) CoV-2 ( Corona) Luchtwegen Druppelisolatie bij COVID Tot 24 uur klachtenvrij met een maximum van 5 dagen na start symptomen CPE Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond Contactisolatie bij Acinetobacter en (KPC) Meldingsplichtig
Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken en duur isolatie.Decubitus Wond Basishygiëne N.v.t. Diarree, onbekende verwekker Feces Contactisolatie bij diarree Tot einde diarree of tot uitsluiten infectieuze oorzaak Diarree
uitbraaksituatieBraaksel, feces Maatregelen bij meerdere gevallen van buikgriep Meldingsplichtig Vuistregel: Meldingsplichtig bij meer dan 1/5 van de unit of afdeling per week. Of meer dan 1/10 van de locatie of instelling per week.
Duur van de maatregelen in overleg met deskundige infectiepreventie, arts-microbioloog of
EHEC-bacterie (of STEC) Feces Contactisolatie bij EHEC Bij verdenking of infectie met EHEC: overleg met een deskundige infectiepreventie over toepassing van het protocol. Erisypelas (wondroos) Blaasjes, wondvocht, pus Contactisolatie Tot 24 uur na aanvang van effectieve therapie ESBL-bacterie Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond Contactisolatie bij (o.a. ESBL) Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken en duur isolatie. Gordelroos (Herpes Zoster) (vocht uit) blaasjes Contactisolatie Tot de laatste blaasjes zijn ingedroogd.
Mogelijk risico Zwangeren*
Hepatitis A Feces Contactisolatie bij Hepatitis A Tot 1 week na het ontstaan van de geelzucht. Hepatitis B en C Bloed Basishygiëne N.v.t.
Herpes simplex (vocht uit) blaasjes Contactisolatie Tot korstvorming Herpes zoster (gordelroos) (vocht uit) blaasjes Contactisolatie Tot de laatste blaasjes zijn ingedroogd
Mogelijke risico Zwangeren*
Hersenvliesontsteking (meningitis)
- meningokokHoestdruppels Druppelisolatie
Tot 24 uur na aanvang van effectieve therapieHoofdluis (Pediculosis) Haar, kammen, kleding Maatregelen bij hoofdluis Tot ontluizing Huidinfecties (bacterie, schimmel) Pus, korsten, blaarvocht, huidschilfers Basishygiëne N.v.t. Influenza (griep) Hoestdruppels en handcontact Druppelisolatie bij influenza Tot klinisch herstel
** zie opmerking onder tabel
Invasieve groep A -Streptokokken infectie LCI richtlijn Streptokokkeninfectie
MeldingsplichtigKinkhoest (Pertussis) Hoestdruppels Druppelisolatie Tot 5 dagen na start antibiotica.
Zonder behandeling; tot 3 weken na begin typische hoestbuien.KPC Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond Contactisolatie bij Acinetobacter en (KPC) Meldingsplichtig
Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken en duur isolatie.Krentenbaard (impetigo) Vocht van de blaasjes Contactisolatie Tot de laatste blaasjes zijn ingedroogd. Legionella Waterdruppels Geen N.v.t.
Luchtweginfectie (anders dan tuberculose, meningokok en COVID-19) Hoestdruppels Goede hoestdiscipline en goede handhygiëne
N.v.t. zie ook poster hoestdiscipline
Mazelen Hoestdruppels Druppelisolatie
Tot 7 dagen na uitbreken huiduitslag.Mogelijk risico Zwangeren*
Meningitis (hersenvliesontsteking)
- MeningokokHoestdruppels Druppelisolatie Tot 24 uur na start therapie
Mpox Slijmvliezen en vocht uit huidlaesies LCI Monkeypox (apenpokken) Overleg met uw regionale over casuïstiek of mogelijk verdachte gevallen in uw regio. Het nummer is te vinden op www..nl
MeldingsplichtigMRSA Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond MRSA- isolatieprotocol Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken bij cliënt en duur isolatie. Multiresistente Acinetobacter Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond Contactisolatie bij Acinetobacter en (KPC) Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken bij cliënt en duur isolatie. Multiresistentebacterie (anders dan , , , Acinetobacter) Bacterie kan in één of meerdere aangetoond Maatregelen in overleg met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog Netelroos Allergische reactie.
Geen infectieziekte.Geen extra maatregelen N.v.t. Norovirus Feces, braaksel Contactisolatie bij diarree Tot tenminste 48 uur klachtenvrij (geen braken, diarree meer) Norovirus
uitbraaksituatieFeces, braaksel Maatregelen bij meerdere gevallen van buikgriep Meldingsplichtig Vuistregel:Meldingsplichtig bij meer dan 1/5 van de unit of afdeling per week. Of meer dan 1/10 van de locatie of instelling per week.
Duur van de maatregelen in overleg met , arts-microbioloog of deskundige infectiepreventie.
Pertussis (kinkhoest) Hoestdruppels Druppelisolatie Tot 5 dagen na start antibiotica. Zonder behandeling; tot 3 weken na begin typische hoestbuien.
Pneumonie (luchtweginfectie, anders dan meningokok, tuberculose en COVID-19) Hoestdruppels Goede hoestdiscipline en goede handhygiëne I.g.v penicilline resistente of multiresistente pneumokok overleg met deskundige infectiepreventie over Druppelisolatie met FFP1 masker en beschermende kleding Prikaccident Gebruikte naald Wat moet ik doen bij een prikaccident Raadpleeg de afspraken in de zorginstelling. (Penicilline Resistente Pneumokok) Hoestdruppels, sputum Druppelisolatie bij PRP Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie ofarts-microbioloog over vervolgkweken bij cliënt en duur isolatie Pseudomonas (multi-)resistent Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond Contactisolatie bij (o.a. ESBL) Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken bij cliënt en duur isolatie. Resistente Enterobacteriaceae
(anders dan , KPC)Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond Contactisolatie bij (o.a. ESBL) Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken bij cliënt en duur isolatie. Ringworm Huid Contactisolatie Tot klinisch herstel Rode hond (Rubella) Hoestdruppels Druppelisolatie Tot 7 dagen na uitbreken huiduitslag
Mogelijk risico Zwangeren *
Zie onderaan deze tabel.
Roodvonk Hoestdruppels Druppelisolatie Tot 24 uur na aanvang van effectieve antibiotica therapie RS virus Hoestdruppels Goede hoestdiscipline en goede Handhygiëne Salmonella Feces Basishygiëne Meldingsplichtig bij 2 of meer gevallen. Bespreek met deskundige infectiepreventie of melding nodig is. Sapovirus zie richtlijnen NORO virus Scabiës
(scabies, schurft)Huidlaesies (Schurft)
Draag tijdens de zorg handschoenen en schort met lange mouw.Richtlijn RIVM
Eventueel contactonderzoek startenMeldingsplichtig bij 2 of meer gevallen.
STEC-bacterie (of EHEC) Feces Contactisolatie bij EHEC Meldingsplichtig
Bij verdenking of infectie met EHEC: overleg met een deskundige infectiepreventie over toepassing van het protocol.Stenotrophomonas (multi-)resistent Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond Contactisolatie bij (o.a. ESBL) Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken bij cliënt en duur isolatie Toxoplasmose N.v.t.
(niet van mens op mens)Geen Mogelijk risico zwangeren*
Tuberculose (open) Aërosolen (zeer kleine hoestdruppels) Aërogene isolatie(isolatiekamer met negatieve druk in de sluis) In overleg met afdeling Tuberculosebestrijding, GGD
MeldingsplichtigVoetschimmel Besmette vloeren van bad- en doucheruimte schoeisel (slippers) dragen N.v.t. Urineweginfectie (geen , of multiresistente bacterie) Urine
BasishygiëneN.v.t. VRE-bacterie Bacterie kan in één of meerdere worden aangetoond Contactisolatie bij VRE Behandelend arts maakt afspraken met deskundige infectiepreventie of arts-microbioloog over vervolgkweken bij cliënt en duur isolatie Wondroos (erysipelas) Blaasjes, wondvocht, pus Contactisolatie
Tot 24 uur na aanvang van effectieve therapie* Mogelijk risico zwangeren
Voor uitgebreide informatie zie: Zwangerschap en Infectieziekten
Bij vragen kan de zwangere contact opnemen met de Bedrijfsgeneeskundige Dienst.
** Influenza (griep)
Om verspreiding zo veel mogelijk te voorkomen moeten in opdracht van de behandelaar aanvullende maatregelen worden genomen (bijvoorbeeld: geen uitwisseling van personeel). Bij een epidemie kan het nodig zijn om cliënten in cohort te verplegen.
-
Specialist Ouderengeneeskunde
- stelt isolatie in;
- informeert cliënt en/of familie over de isolatiemaatregelen;
- coördineert de medische gang van zaken rondom opname en behandeling;
- beslist wanneer isolatiemaatregelen opgeheven kunnen worden;
- is verantwoordelijk voor informatie overdracht van een cliënt naar een andere instelling;
- is verantwoordelijk voor melding aan van meldingsplichtige infectieziekten;
- zo nodig overleg met arts-microbioloog of deskundige infectiepreventie;
-
Leidinggevende
- informeert de medewerkers over de isolatie.
- plaatst cliënt op een kamer die voldoet aan gestelde eisen.
- zorgt voor een adequate personele bezetting.
- zorgt voor voldoende beschermende middelen.
-
Medewerkers
- volgen de (isolatie)protocollen op.
-
Zelfsturende teams
-
Definities
-
Cliëntgebonden
Materialen moeten altijd bij één en dezelfde cliënt worden gebruikt.
-
Micro-organismen
Microscopisch kleine levensvormen, als bacteriën, virussen, schimmels en parasieten.
-
Norovirus
Een virus dat een infectie veroorzaakt, met als meest voorkomende symptomen: misselijkheid, braken, hoofdpijn, diarree en milde koorts
-
GGD
Gemeentelijke Gezondheidsdienst
-
NEN
Een standaard waarin alle Nederlandse Normen voor allerlei gebruiksvoorwerpen, maar ook voor processen worden vastgelegd. Voor bijna alles is wel een norm beschikbaar, van gebruiksvoorwerpen tot de bescherming van persoonsgegevens.
-
Lichaamsvloeistoffen
Bloed, feces, urine, wondvocht, pus, sputum, braaksel, etc.
-
Beschermende kleding
Bijvoorbeeld een vochtwerend schort of isolatiejas met lange mouwen. Het dragen van beschermende kleding voorkomt besmetting van de eigen (dienst)kleding met lichaamsvloeistoffen en wordt cliëntgebonden gedragen.
-
Norovirus
Een virus dat een infectie veroorzaakt, met als meest voorkomende symptomen: misselijkheid, braken, hoofdpijn, diarree en milde koorts
-
PRP
Penicilline Resistente Pneumokok
-
EHEC
Entero Haemorrhagische Eschericha coli. Bij een infectie met de EHEC-bacterie kan de patiënt hevige, bloederige diarree krijgen. Een EHEC-infectie kan ook leiden tot het HUS (Hemolytische Uremisch Syndroom) waarbij er ernstige nierschade is, waardoor de patiënt tijdelijk nierdialyse moet krijgen.
-
ESBL
Extended Spectrum Beta Lactamase (een eiwit). Bacteriën die het ESBL-eiwit bij zich dragen, worden ESBL-bacteriën genoemd. Deze bacteriën zijn ongevoelig ( = resistent) voor een aantal antibiotica.
-
BRMO
Bijzonder resistente micro-organismen. Dit zijn (ziekmakende) micro-organismen die ongevoelig zijn voor de eerste keus antibiotica of tegen een combinatie van antibiotica. Zonder aanvullende maatregelen kunnen deze BRMO's tot verspreiding leiden.
-
Clostridioides difficile
nieuwe benaming voor de Clostridium difficile; Een bacterie die een ziektebeeld, variërend van een milde diarree tot een levensbedreigende colitis (ontsteking van de dikke darm) kan veroorzaken. De bacterie is zeer besmettelijk door de vorming van sporen die zeer resistent zijn tegen o.a. droogte, warmte, maagzuur, alcohol, chloor en gewone schoonmaakmiddelen.
-
CPE
Carbapenemase producerende Enterobacterales. Bacteriën uit de groep van de Enterobacteriën, die het eiwit carbapenemases aanmaken. Met dit eiwit kunnen de bacteriën carbapenems (antibiotica afbreken). De carbapenems worden beschouwd als de laatste klasse van antibiotica waarvoor bacteriën vaak nog gevoelig zijn.
-
VRE
Vancomycine Resistente Enterokokken. Deze bacteriën zijn ongevoelig (= resistent) voor een aantal antibiotica
-
Multiresistent
Ongevoelig voor meerdere antibiotica
-
KPC
Carbapenemase producerende Enterobacterales. Bacteriën uit de groep van de Enterobacteriën, die het eiwit carbapenemases aanmaken. Met dit eiwit kunnen de bacteriën carbapenems (antibiotica afbreken).
-
MRSA
Meticilline Resistente Staphylococcus Aureus. Een Staphylococcus aureus bacterie die ongevoelig is voor een aantal antibiotica.
-
Scabiës
Jeukende aandoening, veroorzaakt door een mijt. Scabiës is een zeer besmettelijke aandoening.
-
Prikaccident
Bij een prik- of snijaccident komt bloed (of een andere lichaamsvloeistof) van de ene persoon via een scherp voorwerp, bijvoorbeeld een injectienaald of lancet, in het lichaam van een ander.
-
Handhygiëne
Handhygiëne betreft het reinigen, of desinfecteren en het geregeld aanvullend verzorgen van de handen, polsen en onderarmen.
-
Cliëntgebonden
-
Literatuur
Richtlijnen Werkgroep Infectie Preventie
- Persoonlijke beschermingsmiddelen verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen (februari 2017)
- Tabel overzicht en indicaties gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen (VWK2017)
- Tabel overzicht persoonlijke beschermingsmiddelen bij specifiek micro orgasmen (VWK 2017)
- Infecties in het verpleeghuis en het woonzorgcentrum (anders dan MRSA en scabiës), [maart 2004]
- Indicaties voor isolatie, Ziekenhuizen, [november 2006]
- Bijzonder resistente micro-organismen (BRMO), Verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen voor ouderen, [september 2014]
Richtlijn Landelijke Coördinatie Infectieziektenbestrijding (LCI)
- Bijzonder resistente micro-organismen (BRMO) - in het bijzonder carbapenemase-producerende Enterobacteriaceae (CPE), [januari 2014]
- https://www.rivm.nl/zwangerschap-en-infectieziekte
Landelijk Centrum voor Hygiëne en Veiligheid
- Scabiës, LCI, [2015, herziening april 2023]
- Hygiënerichtlijnen voor verpleeghuizen en woonzorgcentra en kleinschalig wonen [september 2017]
| Type | Omschrijving | Datum | Details |
|---|---|---|---|
| Controle | Controle bij publicatie | 01 mei 2023 | |
| Wijziging | Meldingsplicht CoV-2 is vervallen en verwijderd uit de tabel | 14 juni 2023 | |
| Wijziging | Toegevoegd bij Mogelijk risico voor Zwangeren* : het document: Zwangerschap en infectieziekten | 29 februari 2024 | |
| Wijziging | Krentenbaard (impetigo) is toegevoegd in het infectieziekten tabel | 18 juli 2024 |